អ្នកជំនាញវិស័យសិទ្ធិការងារ និងក្រុមមេដឹកនាំសហជីព គាំទ្ររបាយការណ៍វាយតម្លៃបឋមឈានទៅសម្រេចដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប
អ្នកជំនាញខាងវិស័យសិទ្ធិការងារ និងក្រុមមេដឹកនាំសហជីព គាំទ្ររបាយការណ៍វាយតម្លៃបឋម ឈានទៅសម្រេចដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប ដែលបានដាក់ឲ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន ឆ្លើយតបយ៉ាងយូរបំផុតត្រឹមថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ចុងឆ្នាំនេះ។ ពួកគេចង់ឃើញរបបក្រុងភ្នំពេញ កែប្រែបញ្ហាប្រឈមចម្បងៗ មួយចំនួន ជាពិសេសទាក់ទងនឹងការទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ទាំងអស់ប្រឆាំងនឹងមេៗ សហជីព និងសកម្មជនសហជីពមូលដ្ឋាន ព្រមទាំងការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីសហជីព ដើម្បីធានានិរន្តភាពនៃការគោរព និងការអនុវត្តដោយមិនលម្អៀងចំពោះសិទ្ធិការងារ និងសិទ្ធិកម្មករនិយោជិតនៅកម្ពុជាជាលក្ខណៈយូរអង្វែង។
អ្នកជំនាញខាងសិទ្ធិការងារ និងក្រុមមេដឹកនាំសហជីព ចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលប្រញ៉ាប់ងាកមកកែលម្អស្ថានភាពអវិជ្ជមានទាំងនេះ ក្នុងបំណងធ្វើយ៉ាងណាបញ្ចៀសសហភាពអឺរ៉ុបពីការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ «គ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធ» ហៅកាត់ថា EBA ដែលផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនលើសលប់ដល់កម្មករនិយោជិតក្នុងវិស័យកាត់ដេរ និងស្បែកជើងនៅកម្ពុជាដែលមានចំនួនជាង ៨សែននាក់ និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាទាំងមូលនោះ។ ការលើកឡើងនេះ កើតមានឡើងស្របពេលគណៈកម្មាការអឺរ៉ុបទុករយៈពេល១ខែ គិតចាប់ពីថ្ងៃទី១២ វិច្ឆិកា ឲ្យរបបក្រុងភ្នំពេញឆ្លើយតបជាផ្លូវការចំពោះរបាយការណ៍វាយតម្លៃបឋមរបស់ខ្លួន មុននឹងឈានទៅសម្រេចព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជា ដែលរកឃើញថា ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន មានករណីរំលោភជាប្រព័ន្ធយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើសិទ្ធិសំខាន់ៗចំនួន ៥ រួមមានសិទ្ធិនយោបាយ សិទ្ធិពលរដ្ឋ សិទ្ធិដីធ្លី សិទ្ធិសង្គម និងវប្បធម៌នោះ ខណៈមានការវិវត្តន៍ ឬកែលម្អតិចតួចខាងផ្នែកសិទ្ធិការងារ។
នាយកអង្គការសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស ហៅកាត់ថា សង់ត្រាល់ លោក មឿន តុលា ប្រាប់អាស៊ីសេរីកាលពីថ្ងៃទី១៩ វិច្ឆិកា ថា គិតចាប់ពីថ្ងៃដែលគណៈកម្មាការអឺរ៉ុប ដាក់របាយការណ៍វាយតម្លៃបឋមរបស់ខ្លួនដល់រដ្ឋាភិបាលរហូតមកទល់ពេលនេះ លោកនៅពុំទាន់រដ្ឋាភិបាល ចាត់វិធានការណ៍ជាក់លាក់ណាមួយក្នុងការកែលម្អគួរឲ្យទុកចិត្តបានទៅលើភាពអវិជ្ជមាន និងបញ្ហាប្រឈមនានា ដែលកំពុងប៉ះពាល់ដល់ការគោរព និងការអនុវត្តសិទ្ធិការងារឲ្យស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិនៅឡើយទេ៖ «បើយើងមើលឲ្យមានការកែប្រែ ឬកែលម្អជាដំកំភួន បើយើងមើលត្រឹមថ្ងៃទី១១ ខែ១១ នេះ វាខ្លីពេក។ ប៉ុន្តែបើសិនជាយើងមើលតាំងពីសហភាពអឺរ៉ុបប្រកាសតាំងពីប៉ុន្មនាខែមុននោះ ហើយបន្ទាប់មកគេបញ្ជូនគណៈប្រតិភូស្វែងរកការពិត ។ល។ គឺយើងឃើញ អត់មានការវិវត្តណាមួយគួរឲ្យជឿទុកចិត្តបាននោះទេ។ ដូចសហភាពអឺរ៉ុបគេប្រកាសចឹងថា អត់ឃើញមានការកែលម្អគួរឲ្យទុកចិត្តបាននោះទេ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាគេដាក់ក្នុងរបាយការណ៍ ហើយនៅពេលគេបញ្ជូនរបាយការណ៍មកហ្នុង យើងអត់ទាន់ឃើញមានជាសកម្មភាពណាមួយ ជាវិធានការណាមួយ ដើម្បីកែសម្រួលស្របតាមអ្វី ដែលសហភាពអឺរ៉ុបបានលើកឡើងនោះទេ»។
លោក មឿន តុលា បន្តថា បញ្ហាសំខាន់ៗ ចំនួនបី ពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យការងារ ដែលរដ្ឋាភិបាលគួរពិនិត្យមើល ហើយកែប្រែជាបន្ទាន់នោះ រួមមានការលុបចោល ឬការធ្វើវិសោធនកម្មទៅលើច្បាប់ស្តីពីសហជីព ត្រង់មាត្រា ឬជំពូកទាំងឡាយណា ដែលមានលក្ខណៈរឹតត្បិតសេរីភាពសហជីព និងកម្មករនិយោជិត ការទម្លាក់ចោលបទចោទទាំងអស់ប្រឆាំងនឹងមេៗសហជីព និងមន្ត្រីសហជីពតាមមូលដ្ឋាននៅទូទាំងប្រទេស ព្រមទាំងការលប់ចោលការអនុវត្តកិច្ចសន្យាការងាររយៈពេលខ្លី ដែលប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិក្នុងការបង្កើតសហជីព និងសិទ្ធិក្នុងការចរចាសមូហភាព ឬការចុះអនុសញ្ញារួមជាដើមនោះ។ លោកថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសក្រសួងការងារ ពិតជាមានឆន្ទៈពិតប្រាកដ នោះការងារកែលម្អស្ថានភាពសិទ្ធិការងារទាំងនេះ ពិតជាអាចធ្វើទៅបានក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ៖ «កន្លងមកទាំងសហជីពក្នុងស្រុក សហជីពអន្តរជាតិ ក៏ដូចជាអង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ គឺគេក៏បានដាក់សំណើរួមគ្នាហើយៗ ដើម្បីដាក់ទៅរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីថាឲ្យលុបមាត្រាណា មាត្រាណាគួរកែយ៉ាងម៉េចនោះ គឺគេបានដាក់រួចអស់ហើយ។ អ៊ីចឹង បើយកតែសំណើទាំងអស់នេះមក រួចរុញទៅឲ្យសភា អនុម័តទៅ ខ្ញុំគិតថា អាចធ្វើទាន់ក្នុងរយៈពេលមួយខែ។ ទាំងបីចំណុចនេះ បើសិនជាគាត់មានឆន្ទៈ ក្នុងការកែប្រែ គាត់អាចកែបាន។ ក្រសួងការងារគួរតែមានលទ្ធភាពក្នុងការសម្របសម្រួលធ្វើឡើងនេះឲ្យបានលឿន»។
ដោយឡែកចំពោះប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា លោក រ៉ុង ឈុន វិញ លោកគាំទ្រការរកឃើញនៅក្នុងរបាយការណ៍វាយតម្លៃបឋមរបស់គណៈកម្មាការអឺរ៉ុប ពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យការងារនេះ ដែលចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ទាំងស្រុងចំពោះមេៗសហជីព និងមន្ត្រីសហជីពតាមមូលដ្ឋានទាំងអស់ ការស៊ើបអង្កេតស្វែងរកឃាតកករណីឃាតកម្មធំៗលើមេសហជីពកាលពីពេលអតីតកាល និងការធ្វើវិសោធនកម្មទៅលើច្បាប់ស្តីពីសហជីពឆ្នាំ២០១៦ជាដើម៖ «ចំណុចសំខាន់ដែលសហជីពយើងចង់បាន គឺវិសោធនកម្មទាក់ទងទៅនឹងសេរីភាពសហជីព ក៏ដូចជាសកម្មភាពសហជីពក្នុងការការពារ សមាជិកសមាជិការរបស់ខ្លួន ដូចជានៅមាត្រាមួយចំនួនដែលបានកំណត់ថា នៅក្នុងរោងចក្រមួយដែលសមាជិកក្រោម ៣០ភាគរយ យើងមិនអាចមានសិទ្ធិការពារសមាជិកសមាជិការរបស់យើងបានទេ។ ករណីចុះបញ្ជីការ ក៏មានបញ្ហាស្មុគ្រស្មាញក្នុងច្បាប់ហ្នុង ករណីដែលធ្វើកូដកម្មបាតុកម្មត្រូវដើររកសំឡេងឲ្យបាន៥០ភាគរយបូកមួយ។ នេះជាចំណុចជាច្រើន ដែលយើងមើលឃើញវាប៉ះពាល់ទៅនឹងសេរីភាព របស់សហជីពដែលត្រូវធ្វើការងារការពារកម្មករកម្មការិនី»។
លោក រ៉ុង ឈុន សង្កត់ធ្ងន់ៗ ថា ការធ្លាក់ចុះករណីធ្វើកូដកម្ម ឬបាតុកម្មនារយៈពេលកន្លងមកនេះ មិនមែនមានន័យថា លក្ខខណ្ឌការងាររបស់កម្មករកម្មការិនីមានភាពល្អប្រសើរនោះទេ។ តែផ្ទុយទៅវិញ លោកថា គឺដោយសារតែមានការរឹតបណ្តឹង និងការភ័យខ្លាច ដែលធ្វើឲ្យកម្មករនិយោជិតមិនហ៊ានប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ពួកគេ ព្រោះពួកគេតែងតែរងនូវការបង្ក្រាប និងការរារាំងជាបន្តបន្ទាប់។
ក្រៅពីបញ្ហានានាដែលលោក មឿន តុលា និងលោក រ៉ុង ឈុន លើកឡើងនេះ សម្រាប់លោក អាត់ ធន់ វិញ ដែលជាប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា លោកចង់ឃើញឲ្យអាជ្ញាធររបបលោក ហ៊ុន សែន អនុវត្តច្បាប់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ស្មើភាពគ្នា និងមិនលម្អៀង ទៅលើសហជីព និយោជក និងកម្មករនិយោជិតដោយមិនប្រកាន់និន្នាការរបស់ពួកគេនោះឡើយ៖ «វាជាការពិត កន្លងមកយើងតែងតែឃើញនិយោជក ក៏ដូចជាមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលប្តឹងថ្នាក់ដឹកនាំសហជីព ប៉ុន្តែយើងមិនដែលឃើញថៅកែជាប់គុក ឬក៏សហជីពដែលគាំទ្រក្រុមហ៊ុនអីជាដើម មានបញ្ហាទេ។ អ៊ីចឹង យើងក៏ចង់ឃើញខាងរដ្ឋាភិបាលត្រូវធានាថា សេរីភាព និងសិទ្ធិ ឲ្យស្មើភាពគ្នា កុំឲ្យមានភាពអយុត្តិធម៌នៅក្នុងវិស័យការងារ ក៏ដូចជារឿងការកាត់ក្តីផ្សេងៗ តាមរយៈប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ហ្នុង។ ជាពិសេស កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងកងកម្លាំង ដែលមានសមត្ថកិច្ច រួមទាំងមន្ត្រីតុលាការ ត្រូវតែមានតម្លាភាព និងធ្វើការកាត់ក្តីឲ្យស្របតាមសុភនិច្ឆ័យ កុំឲ្យលម្អៀងដោយសារស្រឡញ់ ដោយសារលុយ ដោយសារខ្លាច និងដោយសារផលប្រយោជន៍នោះ»។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមទាក់ទងមន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស លោក កុយ គួង ដើម្បីសុំការពន្យល់បន្ថែមជុំវិញការលើកឡើងពីខាងលើនេះ និងរបាយការណ៍វាយតម្លៃបឋមរបស់គណៈកម្មការអឺរ៉ុបនេះ ក៏ប៉ុន្តែ លោកមិនលើកទូរស័ព្ទ។ ក្រសួងការបរទេសធ្លាប់ចោទថា របាយការណ៍វាយតម្លៃបឋមរបស់គណៈកម្មការអឺរ៉ុប ដែលអាស៊ីសេរីយកមកចុះផ្សាយនេះ ជាព័ត៌មានមិនពិត និងមិនត្រឹមត្រូវតាមខ្លឹមសារដើមឡើយ ដែលបង្កើតនូវក្តីបារម្ភមិនគួរមានដល់កម្មកររាប់ម៉ឺននាក់ និងធ្វើឲ្យមានការភាន់ច្រឡំ។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រោយពីអាស៊ីសេរីបានផ្សព្វផ្សាយខ្លឹមសារមួយចំនួននៃរបាយការណ៍នេះ ក្រសួងការបរទេសនៅមិនទាន់មានប្រតិកម្មតបនៅឡើយទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រភពពីមន្ត្រីគណៈកម្មាការអឺរ៉ុប សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ធ្លាប់ប្រាប់អាស៊ីសេរី ថា សហភាពអឺរ៉ុបនឹងផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍ស្ថាពររបស់ខ្លួនជាផ្លូវការនៅពេលឈានទៅសម្រេចដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជា យ៉ាងយូរបំផុតត្រឹមថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ខាងមុខនេះ។
ផ្អែកតាមរបាយការណ៍វាយតម្លៃបឋម របស់គណៈកម្មាការអឺរ៉ុបដាក់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលជាផ្លូវការ កាលពីថ្ងៃទី១២ វិច្ឆិកា ដើម្បីបកស្រាយ មុននឹងសហភាពអឺរ៉ុបសម្រេចឈានទៅដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ដ៏មានឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន ដែលអាស៊ីសេរីទទួលបានផ្តាច់មុខនោះ គណៈកម្មាការអឺរ៉ុប រកឃើញថា ពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យសិទ្ធិការងារ ចំណាត់ការនានា ដែលរដ្ឋាភិបាលបានធ្វើឡើងចាប់តាំងពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩ មកនោះ បើទោះជាមានករណីកែលម្អមួយចំនួនក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែនៅតែមានករណីរំលោភបំពានធ្ងន់ធ្ងរ ពិសេសគឺការមិនទាន់បិទបញ្ចប់សំណុំរឿងរដ្ឋប្បវេណី និងព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំងនឹងមេដឹកនាំសហជីព និងការបរាជ័យក្នុងការស៊ើបអង្កេតដោយឯករាជ្យ ទៅលើករណីឃាតកម្មលើមេដឹកនាំសហជីព ដូចដែលបានផ្តល់អនុសាសន៍ដោយអង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ ឬ ILO។ របាយការណ៍សរសេរថា មេដឹកនាំសហជីព សកម្មជន និងកម្មករនិយោជិតនៅកម្ពុជាមួយចំនួន បច្ចុប្បន្នកំពុងតែប្រឈមនឹងបទចោទព្រហទណ្ឌធ្ងន់ធ្ងរ និងបទចោទរដ្ឋប្បវេណី ពាក់ព័ន្ធនឹងការចូលរួមធ្វើកូដកម្មកាលពីចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៣ និងបាតុកម្មកាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០១៤ កន្លងទៅ។ របាយការណ៍សរសេរបន្តថា សំណុំរឿងទាំងនេះ មិនមែនពាក់ព័ន្ធតែនឹងមេដឹកនាំសហជីពថ្នាក់ជាតិ ៦នាក់ ដែលរងការចោទប្រកាន់ពីបទប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាជុំវិញការធ្វើកូដកម្មកាលពីឆ្នាំ២០១៤ នោះប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ កម្មករនិយោជិតសហជីពបានឲ្យដឹងថា មានសំណុំរឿងសរុប ១៤០ សំណុំរឿងក្នុងវិវាទការងារ ទាំងបទព្រហ្មទណ្ឌ រដ្ឋប្បវេណី និងសំណុំរឿងមិនទាន់ដោះស្រាយរួចនៅក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ។ ចំពោះករណីឃាតកម្មធំៗ វិញ រួមមាន ករណីលោក ជា វិជ្ជា លោក រស់ សុវណ្ណារ៉េត កាលពីឆ្នាំ២០០៤ និងលោក ហ៊ី វុទ្ធី កាលពីឆ្នាំ២០០៧ របាយការណ៍សរសេរថា ការស៊ើបអង្កេតបានចាប់ផ្តើម ១៥ឆ្នាំក្រោយមក ក៏ប៉ុន្តែគ្មានសញ្ញាណបញ្ជាក់ថាសំណុំរឿងទាំងនេះត្រូវបានអាជ្ញាធរដោះស្រាយបញ្ចប់នាពេលឆាប់រហ័សខាងមុខនេះទេ។
បន្ថែមពីលើនេះ របាយការណ៍ ក៏លើកឡើងដែរថា ចំណាត់ការនានា ចាំបាច់ត្រូវធ្វើឡើង ដើម្បីបន្តសើរើមើលឡើងវិញនូវច្បាប់ស្តីពីសហជីព ក្នុងគោលដៅដើម្បីធានាថា ច្បាប់នេះអនុលោមតាមអនុសញ្ញាលេខ៨៧ និងអនុសញ្ញាលេខ៩៨ របស់អង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ ILO។ របាយការណ៍ចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាល កែសម្រួលមាត្រាទាំងឡាយណានៃច្បាប់នេះ ដើម្បីធានាគោលដៅនៃការពង្រីកលំហសិទ្ធិសេរីភាពនៃការជួបជុំ ឬប្រមូលផ្តុំ សម្រាប់កម្មករនិយោជិត ការជួយសម្រួលដល់ការចុះបញ្ជីសហជីព និងលក្ខខណ្ឌតម្រូវដើម្បីទទួលបានស្ថានភាពជាអ្នកតំណាងលើសលុប និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិ និងតួនាទីសហជីពភាគតិច។ របាយការណ៍គូសបញ្ជាក់ថា គិតត្រឹមការដាក់ចេញនូវដំណើរការនីតិវិធីដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធបណ្តោះអាសន្ន រដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតបន្ទុក និងភាពស្មុគស្មាញ ចំពោះការចុះបញ្ជីសហជីព ដែលការអនុវត្តនេះមិនស្របតាមអនុសញ្ញាលេខ៨៧ របស់អង្គការ ILO។ របាយការណ៍ក៏កត់សម្គាល់ដែលថា មានកង្វះខាតក្នុងការគាំពារដល់សិទ្ធិបង្កើតសហជីពរបស់គ្រូបង្រៀន និងការលំបាកជួបប្រទះដោយអ្នកបម្រើការងារតាមគ្រួសារ និងកម្មករនិយោជិតក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ក្នុងការបង្កើត ឬចូលរួមក្នុងសហជីព ដែលធ្វើឲ្យទន់ខ្សោយដល់សមត្ថភាពក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ពួកគេ។ របាយការណ៍ថា ច្បាប់ស្តីពីសហជីពនេះ មិនបានបើកចំហរដល់កម្មករនិយោជិតទាំងអស់ និងមន្ត្រីឬរាជការ ចំពោះលទ្ធភាពក្នុងការបង្កើត និងចូលរួមក្នុងកិច្ចការសហជីពនោះទេ។ ក្រៅពីបញ្ហាទាំងអស់នេះ របាយការណ៍ក៏បានលើឡើងពីការអនុវត្តកិច្ចសន្យាការងាររយៈពេលខ្លី ដែលមិនលើកទឹកចិត្តឲ្យកម្មករនិយោជិត អាចចូលរួមបង្កើតសហជីព និងចូលរួមក្នុងសកម្មភាពសហជីព ព្រមទាំងធ្វើទន់ខ្សោយដល់ដំណើរការការងារចរចា ឬចុះអនុសញ្ញារួម ព្រមទាំងការមិនលើកទឹកចិត្តឲ្យមានសកម្មភាពធ្វើកូដកម្មជាដើម៕
ប្រភព៖ វិទ្យុអាស៊ីសេរី
