សេដ្ឋកិច្ចជាតិក្នុងឆ្នាំ២០២១នេះ ទំនងជាពិបាកនឹងងើបឡើងវិញប្រសើរជាងឆ្នាំ២០២០ កន្លងទៅណាស់ បើទោះបីជាមានការវាយតម្លៃពីស្ថាប័នជាតិ និងអន្តរជាតិនៅមុនពេលមានវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ផ្ទុះឡើងខ្លាំងថា សេដ្ឋកិច្ចអាចនឹងប្រសើរជាងឆ្នាំទៅក៏ដោយ។
គិតមកទល់ពេលនេះ នៅមិនទាន់មានការសិក្សាស្រាវជ្រាវជាក់លាក់ណាមួយ អំពីទំហំខាតបង់ ឬផលប៉ះពាល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចបណ្តាលមកពីការបន្តអូសបន្លាយនៃវិធានការបិទខ្ទប់របស់រដ្ឋាភិបាលដោយសារជំងឺកូវីដ១៩ អស់រយៈពេលជាង ២ សប្តាហ៍នៅឡើយទេ ក្រៅតែពីផលប៉ះពាល់ផ្ទាល់ដល់ពលរដ្ឋបម្រើការងារក្នុងវិស័យគោលដៅមួយចំនួន ដូចជាវិស័យទេសចរណ៍ សេវាកម្ម កាត់ដេរសំលៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងវិស័យសំណង់ជាដើម។
អ្នកជំនាញវិស័យការងារ និងជានាយកប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស ហៅកាត់ថា សង់ត្រាល់ (CENTRAL) លោក មឿន តុលា មើលឃើញថា ក្នុងចំណោមវិស័យគោលដៅសំខាន់ៗដែលជាឆ្អឹងខ្នងទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ វិស័យឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ អាចនឹងប្រឈមនឹងឱនភាពខ្លាំងក្នុងឆ្នាំ២០២១នេះ ដោយសារការបន្តអូសបន្លាយនៃវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ ផ្ទុះចូលក្នុងរោងចក្រ៖ «ខ្ញុំមិនទាន់ជាគិតថា វិស័យឧស្សាហកម្មកាត់ដេរនេះ អាចនឹងដួលទាំងស្រុងនោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រហែលជាបណ្តោះអាសន្ននេះ រោងចក្រ សហគ្រាសមួយចំនួន បើសិនជាការ Lockdown នេះនៅតែបន្ត ប្រហែលជារោងចក្រ សហគ្រាសមួយចំនួន ត្រូវបង្វែរផលិតផលរបស់ខ្លួនទៅរោងចក្រ សហគ្រាសទាំងឡាយណាដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ដែលមិនសូវមានបញ្ហា មានន័យថា ទៅខេត្តណាដែលអត់សូវមានផ្ទុកជំងឺកូវីដ១៩។ ក៏ប៉ុន្តែ ការបង្វែរផលិតកម្មនេះ គឺវាអាចនឹងធ្វើឲ្យវិស័យហ្នុងមានឱនភាពហើយ។ ចង់និយាយថា វិស័យនេះ គាត់អត់បានផលិតអីត្រឹមត្រូវអ៊ីចឹង។ អត់ទាន់ផលិតទាន់ពេលវេលាដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ដល់អ្នកបញ្ជាទិញ។ ចង់មិនចង់ តិចឬក៏ច្រើន វិស័យនេះ ត្រូវតែរងផលប៉ះពាល់។ បើកូវីដ វាផ្ទុះទៅដល់ខេត្តផ្សេងៗ នោះវានឹងកាន់តែធ្ងន់ទៀតហើយ»។
នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជាមានរោងចក្រសរុបជាង ១ពាន់៨រយ រោងចក្រ (១.៨៦៤ រោងចក្រ) ភាគច្រើនជារោងចក្រកាត់ដេរសំលៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងមានឧស្សាហកម្មធុនតូច មធ្យម និងសិប្បកម្មជាង ៤ម៉ឺនមូលដ្ឋាន (៤៣.០៨២ មូលដ្ឋាន) ដែលបានស្រូបកម្លាំងពលករសរុបប្រមាណជាង ១លាន ៥សែន នាក់។
ទិន្នន័យបឋមបង្ហាញថា ចាប់តាំងពីមានការផ្ទុះរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ចូលក្នុងសហគមន៍ជាលើកទី៣ នេះ យ៉ាងហោចណាស់រោងចក្រប្រមាណ ៣០០ រោងចក្រ មានកម្មករកើតជំងឺកូវីដ១៩។ នេះគេនៅមិនទាន់រាប់បញ្ចូលពីចំនួនសហគ្រាស និងឧស្សាហកម្មធុនតូច មធ្យម និងសិប្បកម្មនៅឡើយ។ មន្ត្រីក្រសួងការងារលោក ហេង សួរ ធ្លាប់លើកឡើងនៅមុនដំណាច់ខែមេសាថា មានកម្មករជិត ២ពាន់នាក់ មកពីរោងចក្រសហគ្រាសចំនួន ២០៦ បានឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ខណៈកម្មករជាង ១ម៉ឺន៧ពាន់នាក់ កំពុងធ្វើចត្តាឡីស័ក។ លោកទទួលស្គាល់ថា ចំនួនពិតប្រាកដអាចកើនឡើងច្រើនជាងនេះ។ ផលប៉ះពាល់ជារួមដល់វិស័យរោងចក្រវាយនភណ្ឌ កាត់ដេរសំលៀកបំពាក់ ផលិតផលស្បែកជើង និងសម្ភារធ្វើដំណើរ អាចមានដល់ជិត ៧០០ រោងចក្រ (៦៩០ រោងចក្រ)។ រីឯ ក្រុមហ៊ុនតូចធំនៅតំបន់បិទខ្ទប់ក្រុងភ្នំពេញ និងតាខ្មៅមានសរុបជាង ៧ពាន់ ទីតាំង។ យ៉ាងហោចណាស់ បុគ្គលិក និងកម្មករសរុបជិត ១លាន២សែននាក់ កំពុងរងផលប៉ះពាល់ពីវិធានការបិទខ្ទប់ដោយសារជំងឺកូវីដ១៩នេះ។
ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជាលោក អាត ធន់ លើកឡើងថា ការបិទខ្ទប់នេះ កំពុងបង្កឲ្យប៉ះពាល់ដល់ទំនុកចិត្តរបស់អ្នកបញ្ជាទិញ ទាំងនាពេលបច្ចុប្បន្ន និងនាឆ្នាំបន្ទាប់៖ «ក្នុងរយៈពេល ២ សប្តាហ៍នេះ គឺវាប៉ះពាល់ទៅនឹងទំនុកចិត្តរបស់អ្នកបញ្ជាទិញ ឬក៏ការរារែកក្នុងការទទួលយកទំនិញ ឬមិនទទួល។ នេះគឺជារឿងធំណាស់ មិនមែនរឿងតូចទេ។ សកម្មភាពដែលត្រូវផ្អាក គឺផលិតកម្ម អត់អាចផលិតបានទេ គឺត្រូវកកស្ទះតែម្តង។ វាប៉ះពាល់ធំណាស់ ហើយបើសិនជាបញ្ហានេះនៅតែបន្តទៀតក្នុងរយៈពេលអាចថាតែមួយខែទៀត គឺអាចនិយាយថា វាជារឿងមួយគួរឲ្យបារម្ភមែនទែន ដោយសារតែអ្នកបញ្ជាទិញក៏គេលក់អីវ៉ាន់ ទោះបីជាគេ Lockdown ទោះបីជាគេបិទខ្ទប់ ក៏ប៉ុន្តែ គេនៅលក់អនឡាន លក់អី គេលក់ទៅតាមរដូវកាល…។ វាចោទជាបញ្ហាទំនុកចិត្ត ហើយវាជះឥទ្ធិពលទៅលើការកម្មង់ទិញនៅឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ទៀត»។
ក្រៅពីវិស័យឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ វិស័យសំណង់ឯណោះវិញ ក៏កំពុងតែទទួលរងនូវផលប៉ះពាល់ខ្លាំងក្រោយពីមានវិធានការបិទខ្ទប់ដោយសារតែការផ្ទុះជំងឺកូវីដ១៩ ខ្លាំងចូលក្នុងសហគមន៍។ ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើកម្ពុជាលោក សុខ គីន ប្រាប់អាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី០២ ខែឧសភាថា កម្មករបម្រើការងារក្នុងវិស័យសំណង់កំពុងប្រឈមនឹងការប៉ះពាល់ខ្លាំងជាងគេ ដោយសារពួកគាត់ធ្វើការមួយថ្ងៃដើម្បីបានប្រាក់ឈ្នួលសម្រាប់មួយថ្ងៃដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត ហើយពួកគាត់ភាគច្រើនពុំទទួលបានការធានារ៉ាប់រងផ្នែកសង្គម និងសុខភាពនោះទេ ដែលខុសពីវិស័យដទៃ។ លោកថា តាមការប៉ាន់ប្រមាណអាចមានកម្មករសំណង់ប្រមាណ ១០ម៉ឺននាក់ក្នុងចំណោមកម្មករសំណង់ ៣០ម៉ឺននាក់ នៅទូទាំងប្រទេស កំពុងទទួលរងនូវការប៉ះពាល់ខ្លាំងពីវិធានការបិទខ្ទប់នេះ៖ «តាមការប៉ាន់ប្រមាណ ប្រសិនបើយើងសរុបកម្មករនៅទូទាំងប្រទេសគឺជាង ៣០ម៉ឺននាក់ ក៏ប៉ុន្តែ បើយើងគិតតែក្រុងតាខ្មៅ ហើយនឹងក្រុងភ្នំពេញ គឺកម្មករប្រមាណ ២០ម៉ឺននាក់ អីប៉ុណ្នឹង។ ក៏ប៉ុន្តែ ផលប៉ះពាល់ អ្វីដែលយើងពិនិត្យមើល ប្រៀបធៀបទៅនឹងសមាជិកគោលដៅដែលខាងសហព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើយើងមានបានន័យថា ៦០កន្លែង គឺបិទ៤០ ទៅ ៤៥ កន្លែងហើយ។ អញ្ចឹង នៅប្រហែលជា ១៥គោលដៅប៉ុណ្ណឹងឯង។ ប្រសិនបើយើងប្រៀបធៀបទៅ ប្រហែលជា ៣០% នៅដំណើរការ ហើយ ៧០% អាចនឹងបិទខ្ទប់នៅក្នុងសកម្មភាពកម្មករសំណង់នេះឯង»។
មន្ត្រីសហជីពវិស័យសំណង់រូបនេះ បន្តថា បញ្ហានេះនឹងប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់វិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ ព្រមទាំងសេដ្ឋកិច្ចជាតិទាំងមូល ប្រសិនបើវិធានការបិទខ្ទប់នេះនៅតែអូសបន្លាយ៖ «បើប្រសិនបើនៅតែស្ថានភាពបែបហ្នុង ខ្ញុំគិតថា សេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា វាអាចនឹងធ្លាក់ចុះ ព្រោះដោយសារតែវិនិយោគទុនពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំនៅក្នុងវិស័យសំណង់ យើងគិតមើលទៅឡើងជាង ៧% នៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងវិស័យសំណង់មួយ ហើយនៅវិស័យអីផ្សេងៗទៀត។ ខ្ញុំប្រៀបធៀបមួយទៀត ដោយសារមានការធ្លាក់ចុះនៃសេដ្ឋកិច្ច យើងមើលឡឥដ្ឋទាំងប៉ុន្មានដែលយើងមាននៅក្នុងដៃ ប្រហែលជា ២០ឡឥដ្ឋត្រូវបានបិទខ្ទប់ដោយមិនមានដំណើរការទេ។ អ៊ីចឹង កាលណាឡឥដ្ឋអត់ដំណើរការ សំណង់អីផ្សេងៗអត់មានសម្ភារៈក្នុងការធ្វើ សេដ្ឋកិច្ចវាអាចធ្លាក់ចុះ ព្រោះអត់មានអីចរាចរទាំងអស់»។
វិស័យឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ ទេសចរណ៍ និងសំណង់ រួមចំណែកជាង ៧០% ដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ឬផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក GDP របស់កម្ពុជា ដែលកាលពីឆ្នាំ២០១៩ បើតាមធនាគារពិភពលោក (World Bank) មានទំហំជិត ២៧ពាន់លានដុល្លារ (២៦,៩ ពាន់លានដុល្លារ) ស្មើនឹងជាង ១ពាន់៦រយដុល្លារ (១.៦២៣ ដុល្លារ) សម្រាប់ពលរដ្ឋម្នាក់ៗ។ ធនាគារពិភពលោកប៉ាន់ប្រមាណថា ក្នុងរវាងពីចន្លោះខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ ដល់ខែមករា ឆ្នាំ២០២១ មានពលរដ្ឋយ៉ាងហោចណាស់ ១សែន៥ម៉ឺនគ្រួសារ(១៥០.០០០ គ្រួសារ) ស្មើនឹងជាងកន្លះលាននាក់ បានធ្លាក់ខ្លួនជាអ្នកក្រដោយសារតែវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០២០ អង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ UNDP បានវាយតម្លៃលើផលប៉ះពាល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមដោយសារវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ ថា អត្រាពលរដ្ឋកម្ពុជារស់នៅក្រោមបន្ទាត់ភាពក្រីក្រ ឬចំណាយតិចជាង ២ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃ អាចនឹងកើនឡើងរហូតដល់ជាង ១៧% ឬស្មើនឹងពលរដ្ឋប្រមាណជិត ៣លាននាក់។ ក្រៅពីការសិក្សានេះ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ADB ថ្មីៗនេះ ក៏បានព្រមានពីហានិភ័យដល់វិស័យមួយចំនួនដោយសារការបន្តអូសបន្លាយនៃវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ ជាពិសេសការគំរាមកំហែងដល់ស្ថិរភាពនៃវិស័យហិរញ្ញវត្ថុដោយសារការកើនឡើងនៃកម្ចីមិនដំណើរការ និងកម្ចីដែលពលរដ្ឋមិនអាចសងវិញបាន ការកើនឡើងនូវអតិផរណា ឬថ្លៃទំនិញ និងសេវាកម្មសព្វសារពើ ព្រមទាំងបានព្យាករណ៍ថា រដ្ឋអាចនឹងឈានទៅខ្ចីបុលបរទេសកាន់តែច្រើនថែមទៀតដើម្បីយកមកទប់ទល់នឹងសភាពការណ៍ដុនដាបនេះ៕
ប្រភព៖ វិទ្យុអាស៊ីសេរី
